Koronavirüs (COVID-19), 2019 yılında, Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkıp kısa sürede tüm dünyaya yayılmıştır. Dünya genelinde kapanmalara ve sokağa çıkma yasaklarına neden olan virüs, insan sağlığını ciddi biçimde tehdit edip ekonomik zararlara yol açmıştır.
Hastalık, zaman içerisinde mutasyona uğrayıp çeşitli varyantlar da ortaya çıkarmıştır. Bu varyantlardan biri olan Delta ise yüksek bulaş oranı ile dikkat çekmiştir. Son zamanlarda tekrar yayılmaya başlayan Delta virüsü, insan sağlığını tehdit etmeye devam etmektedir.
Koronavirüs Nedir?
Koronavirüs, kuşlarda ve memelilerde hastalığa neden olan bir virüs familyasıdır. Binlerce yıldır dünya üzerinde var olan koronavirüs türleri, nezle dahil olmak üzere çok sayıda hastalığa sebep olur. Bu içerikte bahsedeceğimiz virüs ise 2019 yılında ortaya çıkıp dünya nüfusunun büyük bir kısmına yayılan SARS-CoV-2 adı verilen koronavirüstür.
SARS-CoV-2, COVID-19 olarak adlandırılan solunum yolu hastalığına neden olur. Bu hastalığı soğuk algınlığının çok daha şiddetli bir hali olarak tanımlamak mümkündür. Ölümle sonuçlanabilen COVID-19, iyileştiğinde dahi vücutta ciddi hasar bırakabilir. Üstelik, SARS-CoV-2 zaman içerisinde mutasyon geçirip farklı – ve daha bulaşıcı – varyantlar çıkararak da insan sağlığını tehdit eder.
Delta Varyantı Belirtileri Nelerdir?
Delta varyantı belirtileri soğuk algınlığıyla büyük oranda benzeşmekle beraber çok daha şiddetli ve ölümcüldür. Bu belirtilerden başlıcaları şu şekilde sıralanabilir:
- Yüksek ateş – yaklaşık 40°C ve üstü,
- Solunum yetmezliği ve nefes almada güçlük,
- Kuru veya balgamlı şiddetli öksürük,
- Kas ve eklemlerde şiddetli ağrı,
- Halsizlik,
- Burun tıkanıklığı,
- Şiddetli baş ağrısı,
- Mide bulantısı,
- İştahsızlık,
- Tat ve koku kaybı,
- Boğaz ağrısı.
Her ne kadar Delta ve Omikron varyantlarında ishal görülme sıklığı azalmış olsa da bazı hastalarda ishal görülebilir. Kusma da aynı şekilde Delta varyantında görülmez.
Kulak enfeksiyonu COVID-19’un belirtileri arasında yer almasa da baş ağrısı, öksürük ya da burun akıntısı gibi belirtiler kulak ağrısına ve kulakta dolgunluk hissine neden olabilir.
COVID-19 Nasıl Bulaşır?
COVID-19, çoğu viral hastalık ile benzer şekilde bulaşır. Virüsü taşıyan kişi öksürdüğünde, hapşırdığında ya da soluk alıp verdiğinde havaya virüslü damlacıklar saçılır. Bu damlacıklar yakın mesafedeki diğer kişiler tarafından solunduğunda hastalık yayılmış olur.
Hastalık, temas sonrasındaki 2 ila 14 gün içerisinde ortaya çıkar. Vücuttaki virüs yükünün iyileştikten sonra dahi hemen uzaklaştırılamaması, bulaştırıcılık süresinin 20 günü bulabilmesine neden olur.
Normal şartlarda COVID-19’un bulaş riski çoğu hastalığa kıyasla daha düşüktür. Özellikle iyi havalandırılan ve maske takılan ortamlarda hastalığın bulaşma ihtimali daha da azalmaktadır.
Delta varyantının bulaş riski ise önceki varyantlara kıyasla %60 oranında daha yüksektir. Dolayısıyla, Delta varyantından korunmak için hasta ya da temaslı kişilerden mümkün olduğunca uzak durmak gerekir. Kalabalık bir yerde bulunulacaksa ortamın iyi havalandırıldığından emin olmak elzemdir.
Delta Varyantı Evde Tedavi Edilebilir Mi?
COVID-19’un hiçbir varyantı evde tedavi edilemez. Hastalığı kaptığından şüphelenen kişilerin en kısa sürede en yakın sağlık kurumuna gidip test olmasında fayda vardır. Hasta birisiyle temas eden kişilerin ise kendilerini birkaç gün izole etmeleri, belirti gösterdikleri takdirde gidip test olmaları tavsiye edilir.
COVID-19 tedavisi çoğu durumda çeşitli ilaçlar ve hastanın düzenli gözetim altında tutulması şeklinde gerçekleşir. Eğer hasta COVID-19’u hafif atlatıyorsa evde iyileşebilir. Şiddetli belirtiler gösteren hastaların ise hastanede tedavi görmesi, gereken durumlarda entübe edilmesi gerekebilir.
Delta Varyantı Tedavisi Nasıldır?
Diğer varyantlar gibi Delta’nın da kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Virüsten korunmak için alınabilecek en iyi önlem aşı olmak, maske takmak ve kalabalık yerlerde sosyal mesafeyi korumaktır. Bunun yanında, kişisel hijyene dikkat etmek, düzenli olarak el yıkamak ve duş almak da delta varyantına karşı etkili olabilir.
Hafif COVID-19 belirtileri gösteren kişilere güzelce istirahat etmeleri ve doktorları tarafından verilen ilaçları kullanmaları tavsiye edilir. Hastaların ev yapımı ilaçlardan ve bitkisel tedavilerden ise mümkün olduğunca uzak durmaları önerilir. Zira kontrolsüz ve bilinçsizce kullanılan bitkisel ilaçların hastaya faydadan çok zararı olabilir.
Hastaların yapmaması gereken bir diğer şey ise COVID-19’u antibiyotik kullanarak tedavi etmeye çalışmaktır. Zira, antibiyotikler bakterilerin neden olduğu hastalıklara karşı etkilidir; COVID-19 ise viral bir hastalıktır.
Aşılar Delta Varyantına Karşı Etkili Midir?
Bu soruyu yanıtlamadan önce aşıların COVID-19’a karşı kesin bir çözüm olmadığını belirtmemiz gerekir. Aşıların temel amacı, kişilerin hastalığa yakalanma riskini azaltmak, hastalığa yakalanan kişilerin ise mümkün olduğunca hafif bir şekilde atlatmasını sağlamaktır. Dolayısıyla, aşı olan kişiler Delta varyantına yakalanabilir.
İyi haber ise aşıların Delta varyantına karşı oldukça etkili olduğudur. Araştırmalara göre üç doz mRNA aşısı olan kişiler için hastalığın ölümcüllüğü Delta varyantında %80, Omikron varyantında ise %78 oranında azalmaktadır. Hastalığı kapan kişilerin hastaneye kaldırılma riskinde de ortalama %61 oranında azalma görülmektedir. Bu sebeple, COVID-19 aşılarının en az üç doz olunması tavsiye edilir.
Delta Varyantına Yakalanmamak İçin Neler Yapılmalıdır?
Delta varyantı, COVID-19’un bulaş riskini %60 oranında arttırmaktadır. Dolayısıyla bilinçli bir şekilde önlem almak, COVID-19’un yayılmasını önlemek için şarttır.
Delta varyantına yakalanmamak için yapılabileceklerden bazıları şunlardır:
- Bulunulan odayı düzenli olarak havalandırmak,
- Klima gibi cihazların hava filtrelerini düzenli olarak temizlemek,
- Hastalık ve aşılar ile ilgili en güncel haberleri takip etmek,
- İç mekanlar yerine açık havada zaman geçirmeye özen göstermek,
- Hastalıktan şüphe edildiği takdirde antijen testi ya da PCR testi yaptırmak,
- DSÖ ve Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaları takip etmek,
- Temaslıyken mümkün olduğunca izole olmak,
- Hasta veya hasta olduğundan şüphelenilen kişilerle temastan mümkün olduğunca uzak durmak,
- Dışarıdayken sosyal mesafeyi korumak,
- Kalabalık ortamlara girerken maske takmak.
KAYNAKÇA
https://www.bmj.com/content/381/bmj.p1111
https://www.medicinenet.com/what_are_symptoms_of_the_delta_variant/article.htm
