Havacılık Sağlık Raporu Nedir, Nasıl Alınır?

Havacılık alanında profesyonel bir kariyere adım atmak ya da hobi olarak uçmayı düşünüyorsanız, ilk duraklarınızdan biri ‘Havacılık Sağlık Raporu‘ olacaktır. Bu rapor, hem sivil hem de askeri havacılıkta pilotların ve diğer hava taşımacılığı personelinin sağlık durumlarının uçuşa elverişli olduğunu belgeler. Ancak birçok kişi bu raporu nasıl alacağını ve sürecin nasıl işlediğini tam olarak bilmez.

Sürecin detaylarına girmeden önce bilmeniz gereken şey; bu belgeyi almak için belirli sağlık standartlarını karşılamak ve düzenli tıbbi kontrollerden geçmek gerektiğidir. Bir havacılık sağlık raporu almak, kendi güvenliğinizi ve hava trafiğinin genel güvenliğini sağlama adına atılan önemli bir adımdır.

Tam teşekküllü sağlık raporu kapsamında; havacılık sağlık muayenesi yetkisine sahip kurumlar tarafından yapılmaktadır. Havacılık ve uçuş personeli ile havacılık adaylarının ilk havacılık sağlık muayenesi ile devamında periyodik hava sağlık muayeneleri gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda verilen hizmetler geniş bir yapıya sahip olup içerisinde şu gibi konular vardır:

Pilot muayenesi
Kabin memuru muayenesi (işe giriş muayenesi yapılmakta, periyodik muayene uygulanmamaktadır)
Hava trafik kontrolörü muayenesi
Uçak bakım teknisyeni muayenesi
Load master muayenesi (İşe giriş ve 2 yıl)
Dispatcher muayenesi (İşe giriş ve yılda 1)
Apron ehliyet muayenesi (İşe giriş ve 3 yılda 1)
Pat sahaları sürücü muayenesi
Uçak yolcuları (hasta ve ya ameliyatlı vb) için sağlık muayenesi ve raporu

Bu bakımdan havacılık sağlık muayenesi çerçevesine kapsamlı hizmetler dahil olabilmektedir.

Havacılık Sağlık Raporu Muayene Aşamaları

Havacılık sağlık raporu muayene aşamaları farklı süreçlerden meydana gelir. Bunlar genel olarak şu şekildedir;

Laboratuvar Tetkikleri,
Radyoloji, Elektrokardiyografi (EKG),
Kulak Burun Boğaz Muayenesi,
Solunum Fonksiyon Testi,
Görme Alanı,
Göz Muayenesi,
Psikiyatri Muayenesi,
Nöroloji Muayenesi ve Dahiliye Muayenesi şeklindedir.

Laboratuvar Tetkikleri

İdrar örneği alınarak tam idrar tahlili yapılmaktadır. Bunun yanı sıra kan örneği alınarak tam kan sayımı, Sedimantasyon, açlık kan şekeri, üre, ürik asit, SGOT, SGPT, kolesterol, Trigliserid, HDL kolesterol kontrolleri gerçekleştirilmektedir.

Radyoloji

Radyoloji esnasında çekilen akciğer röntgeni ile göğüs kafesinin yapısı, akciğer havalanması, kalp büyüklüğü, geçirilmiş ya da geçirilen akciğer enfeksiyonun olup olmadığı tarzda kontroller gerçekleştirilir.

Elektrokardiyografi (EKG)

Elektrokardiyografi çekimi gerçekleştirilerek kalp hızı ve kalp ritminin düzensizliğine bakılmaktadır. Bunun yanı sıra kalp damarlarının tıkalı olup olmadığının kontrolü de yine sağlanmaktadır.

İşitme Testi

İşitme testi ya da odyometride pilotun farklı frekanslarda en az işitme eşiklerine bakılmaktadır. Ek olarak konuşmayı anlama ve ayırt etme dereceleri de belirlenmektedir.

Kulak Burun Boğaz Muayenesi

Kulak-Burun-Boğaz muayenesi esnasında kulak zarı değerlendirilmesi, işitme değerlendirmesi, burun tıkanıklığı yapabilecek ve konuşmanın anlaşılır olmasını engelleyen sorunlar olup olmadığı değerlendirilmektedir.

Solunum Fonksiyon Testi

Havacılık sağlık muayenesi esnasında solunum fonksiyon testi de uygulanabilmektedir. Bu test esnasında solunum kapasitesi, alınıp verilen havanın hacimleri ve hava akımı kısıtlaması gibi konularda kontroller gerçekleştirilir

Görme Alanı

Görme alanı testi merkezi ve çevresel olarak iki şekilde yapılabilmektedir. Görmede kayıp ve daralma olup olmadığı incelenmektedir.

Göz Muayenesi

Havacılık sağlık raporu muayenesi esnasında göz muayenesi de yapılmaktadır. Bu esnada görme keskinliği, göz ön ve arka segmentlerinin değerlendirilmesi, renk görme,derinlik duyusu, göz tansiyonu, görme alanı ve anjiyografik gibi değerlendirmeler sağlanmaktadır.

Psikiyatri Muayenesi

Psikiyatri muayenesi farklı başlıklarda yapılabilmektedir. Psikozlar bunlardan bir tanesidir. Bunlar kişilik bozuklukları özellikle açık biçimde gerçekleştirilen hareketlere neden olacak ciddi ise görülmektedir. Bunun dışında mental anomali ve nevrozlar, alkolizm, bağımlılık olsun ya da olmasın psikotropik ilaçların yahut diğer maddelerin kullanımı ya da kötüye kullanımı, sağlık muayenesi için müracaat eden imtiyazlarını emniyetle kullanmasını bozabilecek herhangi bir akut yada kronik, konjenital ya da edinilmiş psikiyatrik hastalık yahut engelli olma durumları, bozuklukları yer almamalıdır

Nöroloji Muayenesi

Nöroloji muayenesi havacılık sağlık raporu muayenesi esnasında yapılan testlerden bir tanesidir. Bu muayene ile kas gücü, duyu kontrolleri, denge koordinasyon testleri, refleks kontrolü, yürüme bozukluğu testleri, baş siniri kontrolleri gibi uygulamalar yapılmaktadır.

Dahiliye Muayenesi

Dahiliye muayenesi tahlil neticelerinin değerlendirilmesi için son adım olup, önceden çekilen akciğer röntgeni, EKG, solunum fonksiyon tesi ve verilen tahlil neticeleri toplanmakta, dahiliye muayenesi için hazırlık gerçekleştirilmektedir.

Muayenelerin gerçekleştirilmesinde amaç her daim sağlıklı olması gereken uçucuların ve uçuş emniyeti gerektiren görevlerde çalışanların, sağlıklarının korunup korunmadığını gözlemlemektir.

Havacılık sağlık raporu için ayrıca muayenesine gelirken 3 tane fotoğraf getirilmesi gerekir. Kan alma sürecinde aç olması gerekir. Bu bakımdan gece 23:00 ardından bir şey yenmemelidir. ATPL ve CPL tipi lisanslar 1.sınıf lisanslardır. Söz konusu lisanslarda geçerlilik süresi çift pilotlu araçlarda görev yapan pilotlar için 60 yaş altı 1 senedir. Ancak 60 yaş üzeri için de 6 aydır.

Tek pilotlu hava araçlarında görev yapan pilotlara bakıldığında ise 440 yaş altı için 1 sene, 40 yaş üstü için ise 6 ay olduğu görülmektedir. PPL tipi lisanslar 2. Sınıf Olup, muayene geçerlilik süreleri 40 yaş altı pilotlar için beş senedir. 40 ile 50 yaş arasındaki pilotlar için de 2 senedir. 50 yaş pilotlar için de bir senedir. Ancak bu rapor, işe giriş sağlık raporu gibi değildir. Daha kapsamlı ve detaylı şekilde ele alınmaktadır.

Havacılık Sağlık Şartları ve Süreci

Sağlık raporu pilotaj müracaatlarının ilk aşamasıdır. Havacılık okulları sert derecede sağlık koşulları gerektirir. Başvuru esnasında bunların belendirilmesi istenir. Raporu almak için muayene sırasında bakılacak noktalar ise genel anlamda şu şekildedir:

Pilot olmayı engelleyecek genetik bir hastalığın olup olmadığı
Kronik bozuklukları
Pilotaja aykırı ya da ya da ameliyat izi
Motor kabiliyetleri önleyici ilaç yan etkileri
Psikoloji uygunluğu

Bunun yanı sıra pilotaj sağlık muayenesi de farklı etaplarda gerçekleştirilmektedir. Bunlar incelendiği zaman genel anlamda görülen durumlar şöyledir:

EKG raporu
Genel kalp ve damarların incelenmesi
Tansiyon ölçümü
İletim veya ritim bozuklukları tespit edilmesi
Solunum sistemi iltihapları, bozuklukları, astım ve ameliyatları
Sindirim sistemi bozuklukları
Metabolik sistem çalışması, diyabet
Lösemi, pıhtılaşma, anemi
Böbrek ve idrar yolları incelenmesi, tahliller
Bulaşıcı hastalıkların olup olmadığı

Tüm bunların yanı sıra havacılık sağlık raporu alabilmek için farklı etaplar da yine vardır. Yukarıdakilerin yanı sıra aşağıdakileri de bu kapsamda inceleyerek fikir sahibi olmanız mümkündür.

Kadın hastalıkları
İskelet sistemi, kaslar, tendonlarda olağan akışı engelleyecek problemler.
Psikiyatrik hastalıklar
Nörolojik problemler
Göz – Renk körlüğü ve kalıtsal hastalıklar olmaması. Birinci sınıf sertifika için her iki göz en fazla 1.0, İkinci sınıf sertifika için 0.7 olması gerekir. Göz ameliyatı geçiren bireyler için tatminsel sonuç verip şartları sağladıkları durumda geçebilmektedir. Miyop için her göz için ayrı ayrı -5 altı, astigmat için 2 derece ve altın hipermetrop için +4 derece ve altı görülür.
Kulak, burun ve boğazda kronik hastalık olmaması. 30 Db ve üstü işitme kaybı bulunmaması
Dermatolojik ve ontolojik engelleyici hastalık olmaması

Bunlar tamamlandığı zaman yetkili tabitler tarafından meydana gelen sağlık komisyonu raporu onaylar ve resmi hale gelir. Ancak sağlık sertifikasının her yerden alınamadığı da bilinmesi gereken bir konudur.

Ayrıca alınmak istenen pilot lisansına göre değişen sağlık sertifikaları da vardır. Örnek olarak Hafif Hava Aracı Pilot Lisansı ve Amatör Havacılık Pilot Lisansı müracaatı için LAPL sağlık sertifikası vardır. Fakat havacılık çok daha dikkat gerektiren bir alan oldır. Bu nedenle de ehliyet için sağlık raporu alınmasından çok daha önemli ve ciddi prosedürleri içerir.

Havacılık Sağlık Raporu Nasıl Alınır?

Havacılık sağlık raporu nasıl alınır? Bunu alabilmek için ne yapmak gerektiği, bu sektöre girmek isteyenler tarafından merak edilerek sorulabilmektedir. Türkiye genelinde Havacılık Tıp Merkezi olarak belirtilen yerlerden alınmaktadır.

Bu bakımdan söz konusu hastanelerden randevu alarak, pilotaj sağlık raporu almak istediğinizi belirtmek gerekir. Bundan sonra gerekli bilgileri de kısa sürede almanız mümkündür.

Kaynaklar:
https://www.flyingmag.com/guides/how-to-get-a-pilot-medical-certificate/

https://worldaviationato.com/en/class-1-medical-certificate-everything-you-need-to-know/