Ortodonti, hem çene hem de diş bozuklarını teşhis ve tedavi eden bir bilim dalıdır. Diş yapısının olması gerektiği şekilden farklı olarak çapraşık olduğu durumlarda, problemin düzeltilmesi ortodonti hekimlerinin uzmanlık alanına girer. Ortodonti alanında uzman hekimler, ağız ve diş yapısını inceleyerek, çeşitli tedavi yöntemleriyle problemlerin düzeltilmesini ve hastaların arzu ettikleri dişlere kavuşmasını sağlar. Bununla birlikte ortodonti uzmanlığı uzun bir eğitim sürecini kapsar. Bu sebeple de ortodonti tedavisini uygulayabilmek için diş hekimi fakültesinden mezun olunması yeterli değildir.
Ortodonti tedavisi, beş yıllık diş hekimliği fakültesini tamamlamış ve daha sonra en az dört yıl süren ortodonti uzmanlığı eğitimi alan hekimler tarafından gerçekleştirilir. Her yaştan bireye uygulanabilen ortodonti tedavisi, küçük yaşlardaki çocukların çene gelişimine destek olmak için dişlerin doğru pozisyonlara getirilmesini sağlar. Bu tedavi yöntemi, yetişkin bireylerde ise çapraşık diş sorunlarını ve ağzın kapanış şekliyle ilgili problemlerin düzeltilmesi konusunda etkilidir. Ortodonti tedavisi ile çok daha sağlıklı ve estetik görünümlü dişlere sahip olabilirsiniz.
Ortodonti Problemlerinin Oluşum Sebepleri Nelerdir?
Ortodontik problemler hem küçük yaşlarda hem de yetişkinlikte görülebilir. Bu problemlerin başlıca oluşum sebeplerini ise şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Çene yapısının çok ileride ya da geride olması
- İskelet sistemine dair bozukluklar
- Kişinin çenesinin yüzün geneline göre uyumsuz olması
- Sürekli ağızdan solumak
- Parmak emmek
- Tırnak yemek
Ortodontik problemlerin ortaya çıkmasında etkili olan faktörler genel olarak bu şekilde sıralanabilir. Bu gibi şikâyetleri olan kişilerin, bir ortodonti uzmanına görünerek tedaviye başlaması gerekir.
Ortodonti Tedavisi Ne Amaçla Uygulanır?
Birçok kişi, diş çapraşıklığı gibi sebepler ve estetik kaygılarla ortodontist hekimlerine başvurur. Genel olarak diş çapraşıkları, estetik kaygıların yanı sıra birçok sağlık problemine de yol açar. Çapraşık dişler ve ağızdaki kapanma bozuklukları, özellikle çiğneme ve konuşma problemlerine sebep olabilir.
Dişler düzgün bir şekilde konumlanmadığında telaffuz bozuklukları kaçınılmazdır. Çapraşık dişlerde ne yazık ki ağız hijyenini sağlamak zor olduğundan çürük oluşma riski daha fazladır. Bununla birlikte benzer şekilde yine yeteri kadar hijyen sağlanamadığı için diş eti çekilmeleri ve diş eti hastalıkları meydana gelebilir. Ortodonti tedavisi çoğunlukla bu gibi sebeplerden dolayı uygulanır.
Dişlerde çapraşıklık olduğu zaman alt ve üst dişler normal bir şekilde kapanmaz. Bu nedenle de eklem problemleri oluşabilir. Yapılan araştırmalar sonucunda üst çenesi daha geride ya da ileride olan çocukluk çağındaki bireylerin, herhangi bir darbeye maruz kaldıklarında dişlerinin çok daha çabuk zarar gördüğü tespit edilmiştir.
Ayrıca çene ve diş uyumsuzuluğu sonucunda ağız içinde bazı dişler gömülü kalabilir. Sağlıklı ve düzgün dişler, güzel bir gülümsemeyi de beraberinde getirir. Hem sağlık açısından hem de estetik açıdan güzel görünen dişlere sahip olmak için ortodonti tedavisini tercih edebilirsiniz.
Ortodonti Tedavisi Nasıl Yapılır?
Ortodonti tedavisinin çeşitli uygulama yöntemleri mevcuttur. Bir ortodonti uzmanına başvurulduğunda, öncelikle detaylı bir muayene yapılır. Bu noktada dişlerdeki çapraşıklık, çenenin durumu ya da ağız içinde herhangi başka bir problemin olup olmadığı kontrol edilir. Buna bağlı olarak da muayene sonucunda ortodonti tedavisine gerek olup olmadığı belirlenir. Eğer tedaviye gerek var ise buna yönelik zaman ve yöntem planlaması yapılır.
Ortodonti tedavisinin gerçekleştirilebilmesi için dişte herhangi bir çürük olmaması gerekir. Bu nedenle böyle bir tedavi sürecinden önce dişle ilgili farklı problemler varsa öncelikli olarak onların tedavisi yapılmalıdır. Dolgu, kanal tedavisi, diş taşı temizlikleri gibi gerekli işlemler yapıldıktan sonra hastalar, ortodontik tedavi için hazır hale gelir. Planlama aşamasında çeşitli tetkikler yapılıp, gerekli ölçüler alınır ve film çekilir. Ardından tedaviye başlanır. Bu aşamada, tedavi her bireyin şikâyetlerine göre farklı şekillerde yapılır.
Genel olarak ise ortodonti tedavisi, sabit ya da takılıp çıkarılabilen aparatların kullanılması yoluyla gerçekleştirilir. Bu aparatlardan hangilerinin kullanılacağı ise hekim tarafından hastanın durumuna göre belirlenir.
Ortodontik Tedavi Çeşitleri Nelerdir?
Ortodonti tedavilerinde çeşitli yöntemler mevcuttur ve bu yöntemler genellikle hastanın durumuna bağlı olarak belirlenir. Tedaviden önceki aşamada bir hazırlık süreci bulunur. Ortodonti tedavisinden önce ağız içinde çürük diş bulunmaması ve ağız hijyeninin çok iyi bir şekilde sağlanmış olması gerekir. Daha sonra hastanın durumuna göre tedavi, sabit ya da takılıp çıkarılabilen tellerle gerçekleştirilir. Ortodonti tedavisinde en sık kullanılan araçlar şu şekildedir:
- Sabit ortodontik aparatlar (Metal braketler, şeffaf braketler ve lingual braketler)
- Hareketli aygıtlar
Bu kategorideki sabit ortodontik aparatlar arasında en yaygın olarak, metal braketler ve şeffaf braketler kullanılır. Dişlerin üzerine tek tek yapışarak, dişleri hareket ettiren metal braketler tedavi sürecinde etkin rol oynar. Şeffaf braketler ise metal braketlerle aynı sistemle çalışsa da şeffaf olduğu için daha az belirgindir. Bununla birlikte son dönemde yaygınlık kazanan ve takılıp çıkarılabilen şeffaf plak seçenekleri de mevcuttur. Son olarak lingual braketler; dişlerin iç yüzüne yapışarak, dışarıdan belli olmaz ancak bu yöntemde tedavi daha uzun sürer. Hareketli aygıtlar ise genellikle çocuk hastalarda tercih edilir. Özellikle belli bir yaş grubundaki çocuklarda hareketli aygıtlar, çene gelişimine yardımcı olur.
Tedavi sürecinde hangi yöntemin kullanılacağına uzman hekim karar verir. Ortodontik tedavilerde, tedavi aşamasında öncelikle ağzın sabit bir şekilde açık kalması için ekartör takılır. Sonrasında da diş telleri uygun şekilde yerleştirilir. Bu işlem genel olarak ağrısız bir işlem olduğu için kaygı duymaya gerek yoktur.
Ortodonti Tedavisinde Kullanılan Şeffaf Plakların Özellikleri Nelerdir?
Ortodonti tedavisinde hastaların konforu açısından sıklıkla şeffaf plaklar tercih edilir. Bu şeffaf plakların sağladığı avantajlar ise genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
- Şeffaf plaklar istenildiği zaman takıp çıkarılabildiği için çok daha pratiktir.
- Tedavi sürecinde şeffaf plakların kullanımı ağrı hissini en aza indirir.
- Şeffaf plakların, kişilerin ağız yapısının ölçülerine uygun olarak üretilmesi nedeniyle diş sıkması ya da çene rahatsızlığı gibi problemler yaşanmaz.
- Şeffaf plaklar sayesinde tedavi süreci daha hızlı bir şekilde ilerler.
- Sıradan plaklara göre şeffaf plakların kullanımı, ağzınızda oluşabilecek koku ve rahatsızlık hissinin önüne geçerek konfor sağlar.
Bu gibi avantajlarından dolayı ortodontik tedavilerde özellikle son yıllarda şeffaf plakların kullanımı artmıştır.
Ortodonti Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Ortodonti tedavisi, her hasta için farklı yöntemlerle gerçekleştirilir. Bu nedenle tedavi sürelerinde farklılık olabilir. Sadece diş çapraşıkları tedavisi daha kısa sürelidir. Ortalama olarak ise bir ortodonti tedavisinin süresi 6-24 ay arasında değişir. Bununla birlikte tedavi süresi, kişilerin tedaviye ne kadar uydukları ile de doğru orantılıdır. Bu süreçte ağız hijyenine ekstra dikkat etmek, diş ve diş eti sağlığına özen göstermek, uzak durulması gereken yiyecekleri tüketmemek tedavi sürecini kısaltan unsurlar arasında yer alır. Aynı zamanda tedavi sürecinde doktorun talep ettiği şekilde 4-6 haftalık periyodlarla muayene olmak da önemlidir.
Ortodonti Tedavisi Sürecinde Nelere Dikkat Edilmelidir?
Genel olarak ortodonti tedavisinde, iyileşme sürecini kısaltmak için bazı faktörlere dikkat edilmesi gerekir. Bu faktörler ise şu şekilde sıralanabilir:
- Ağız hijyenine özellikle dikkat edilmeli ve her öğünden sonra mutlaka dişler fırçalanmalıdır.
- Diş fırçalama esnasında braketlerin çevresinin iyice temizlenip temizlenmediği kontrol edilmelidir.
- Diş ipi ve ara yüz fırçası kullanılmalıdır.
- Belli aralıklarla diş ve diş etlerinin bakımı için doktora gidilmelidir.
- Bu süreçte havuç, elma gibi sert gıdaların ısırılarak tüketilmemesi gerekir. Ancak bu gıdaları küçük parçalar haline getirerek tüketebilirsiniz.
- Tedavi boyunca hamburger, pizza, sandviç gibi gıdaların tüketimini minimuma indirmek gerekir.
- Ceviz, badem, fındık gibi sert kuruyemişlerin tüketilmemesi önem taşır.
Bu gibi noktalara dikkat etmek, ortodonti tedavisinin daha başarılı sonuçlanmasını sağlayacağından dolayı oldukça önemlidir.
